Kamień Pamięci Generała Maczka (ul. Rybaki przy fontannie)
Generał Stanisław Maczek (1892- 1994) był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych. Służył w Legionach Piłsudskiego, brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej, polsko-bolszewickiej. Podczas wojny obronnej 1939 dowodzona przez Maczka jednostka zadała ciężkie straty niemieckiemu przeciwnikowi, a sposób prowadzenia przez niego walki został uznany za taktyczne osiągnięcie wojsk polskich w kampanii 1939 r. Za dokonania bojowe uhonorowany został Złotym Krzyżem Orderu Virtutti Militari. Walczył także podczas obrony Lwowa, jednak po wkroczeniu Armii Czerwonej został zmuszony wraz z jednostką do przekroczenia granicy Węgier. Tam został internowany. Następnie przedostał się do Francji, gdzie wraz ze swoją 10. Brygadą Kawalerii Pancernej brał udział w kampanii francuskiej. Za udział w walkach we Francji otrzymał Krzyż Virtuti Militari IV klasy. Po kapitulacji Francji gen. Maczek ukrywał się w Marsylii, a następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie dołączył do organizowanych tam Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W 1942 r. powierzono mu dowództwo nad 1. Dywizją Pancerną, która przeszła szlak bojowy przez Francję, Belgię, Holandię i Niemcy. W 1944 r. brała udział w inwazji sił alianckich w Normandii. Maczek dowodził swoją dywizją m.in. w zwycięskiej bitwie pod Falaise. Wsławił się także znakomitym manewrem taktycznym, dzięki któremu aliantom udało się wyzwolić Bredę. W 1945 r. gen. Maczek został odznaczony Komandorią Krzyża Legii Honorowej, a później awansowany do stopnia generała dywizji. Do demobilizacji dowodził polskimi oddziałami w Wielkiej Brytanii.
Lata powojenne generał spędził na emigracji w Edynburgu. Pozbawiony wszelkich świadczeń wojskowych rozpoczynał pracę jako sprzedawca i barman. W 1946 r. komunistyczny rząd pozbawił go obywatelstwa polskiego. W wolnej Polsce oddano mu należne honory. W 1990 r. prezydent Rzeczypospolitej na Uchodźstwie nadał mu stopień generała broni,
a w 1992 r. został Kawalerem Orderu Orła Białego.
Na wniosek obywateli ocalonej przez niego Bredy otrzymał tytuł honorowego obywatela Holandii. W uznaniu zasług 1. Dywizja Pancerna, którą dowodził uhonorowana została Wojskowym Orderem Wilhelma, stanowiącym najstarsze i najwyższe odznaczenie Królestwa Niderlandów. O szczególnych związkach polskich pancerniaków z holenderskim miastem przypomina znajdujące się w nim Muzeum gen. Maczka.
Generał Maczek zmarł w wieku 102 lat w Edynburgu. I zgodnie z życzeniem został pochowany wraz z żołnierzami dywizji poległymi przy wyzwalaniu Bredy, na tamtejszym polskim cmentarzu wojennym.
