Pomnik Jana Kilińskiego (Podwale)
Jan Kiliński urodził się 1760 roku w Trzemesznie w Wielkopolsce. 20 lat później przeniósł się do Warszawy i został mistrzem szewskim. Szybko zyskał szeroką klientelę i dorobił się majątku. W 1792 roku został radnym Warszawy. Gdy w marcu 1794 roku wybuchła insurekcja kościuszkowska, w Warszawie rozpoczęły się potajemne przygotowania do powstania przeciw carskiej Rosji. Do spisku dołączył także przywódca cechu szewców Jan Kiliński. Pod wpływem wieści o zwycięstwie wojsk powstańczych pod Racławicami oraz zdobytych przez konspiratorów informacji o planowanej przez Rosjan na 19 kwietnia pacyfikacji stolicy, 17 kwietnia wybuchły walki na ulicach miasta. Jan Kiliński był jednym z dowódców ludu, przyczyniając się do oswobodzenia stolicy z rąk Rosjan. Drugiego dnia walk Kiliński na czele pospólstwa warszawskiego zdobył pałac, w którym mieściła się rosyjska ambasada. Z piwnic uwolniono polskich więźniów politycznych. 19 kwietnia insurekcja przyłączyła się do powstania kościuszkowskiego, a Tadeusza Kościuszkę uznała za Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej.
Jan Kiliński jest symbolem patriotycznego mieszczaństwa polskiego. Myśl jego uczczenia zrodziła się po odzyskaniu niepodległości. Odsłonięcie pomnika 19 kwietnia 1936 r. miało podniosły charakter, w uroczystości wziął udział prezydent Ignacy Mościcki. Na zakończenie uroczystości ulicami Warszawy przeszedł pochód przedstawicieli warszawskich cechów. Pierwotnie odsłonięty w 1936 r. na Placu Krasińskich, kilkakrotnie zmieniał lokalizację, by ostatecznie stanąć przy ulicy Podwale. Ciekawe są dzieje pomnika podczas niemieckiej okupacji. W lutym 1942 r. okupanci niemieccy w odwecie za akcję tzw. małego sabotażu: manifestacyjne zerwanie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika, zdjęli pomnikową rzeźbę z cokołu i ukryli w podziemiach Muzeum Narodowego. Niemal natychmiast, dzięki działaniom podziemia, na ścianie budynku pojawił się napis: „Ludu W-wy, Jam tu ! Jan Kiliński.” Działania represyjne okupanta mimowolnie ocaliły pomnik, który przetrwał wojnę i wrócił na swoje miejsce w 1946 r. Potem dzięki staraniom warszawskiej Izby Rzemieślniczej w 1959 r. przeniesiony został na Podwale, bliżej miejsca, w którym dzielny szewc mieszkał, pracował i walczył.
