Kamień Pamięci Zgrupowania „Ruczaj” (ul. Piękna, róg ul. Mokotowskiej)
Walczące w Powstaniu Warszawskim Zgrupowanie „Ruczaj” ma długi rodowód konspiracyjny, bo jego początki sięgają 1 listopada 1939 r., kiedy Józef Suliński „Zawisza” utworzył organizację bojową „Polska Niepodległa”. Tuż przed wybuchem Powstania, w ostatnich dniach lipca 1944 r. powołano zgrupowanie pod dowództwem rtm. Czesława Grudzińskiego „Ruczaj”. Wyznaczone „Ruczajowi” na godzinę „W” zadanie: opanowanie obiektów w niemieckiej dzielnicy policyjnej w al. Szucha i Al. Ujazdowskich – było niewykonalne. Oddziały wchodzące w skład zgrupowania poniosły olbrzymie stratyn i zgrupowanie przekształcono później w batalion. „Ruczaj” operował w rejonie ulic: Koszykowej, Mokotowskiej, Chopina, Piusa XI i Marszałkowskiej od Wilczej do Pl. Zbawiciela. 15 sierpnia Powstańcy zdobyli siedzibę dowództwa SS i Policji w Al. Ujazdowskich 23, nazywaną bunkrem Kutschery. 23 sierpnia wydzielone oddziały „Ruczaja” opanowały gmach centrali telefonicznej „Małej PAST-y”. Przez cały sierpień i wrzesień toczyły się zażarte boje o Dolinę Szwajcarską przy ul. Chopina. Walki były tak zacięte, że dwukrotnie zarządzono zawieszenie broni, aby zebrać poległych z obu stron. Liczący ok. 1500 żołnierzy batalion w czasie Powstania poniósł następujące straty: ponad 250 zabitych i ponad 500 rannych.
Na cześć powstańców usytuowany w rejonie walk skwer nosi nazwę Batalionu „Ruczaj”. Poległym żołnierzom VII Zgrupowania „Ruczaj” Armii Krajowej współtowarzysze broni ufundowali pomnik. Jego uroczyste odsłonięcie odbyło się 28 maja 1993 r. Tablicę na pomniku zaprojektowała Helena Dmochowska „Dick” – strzelec ze Zgrupowania „Ruczaj”.
