Kamień Pamięci Rady Pomocy Żydom (Plac Bohaterów Getta, od strony ul. Anielewicza)
11 sierpnia 1942 r., tuż po rozpoczęciu likwidacji warszawskiego getta, pisarka Zofia Kossak–Szczucka opublikowała odezwę zatytułowaną „Protest!”. W kolportowanej w warunkach konspiracji ulotce pisała: „W ghetcie warszawskim, za murem odcinającym od świata, kilkaset tysięcy skazańców czeka na śmierć.(…) Kto milczy w obliczu mordu – staje się wspólnikiem mordercy. Kto nie potępia – ten przyzwala. Zabieramy przeto głos my, katolicy-Polacy”.
27 września 1942 r., z inicjatywy Zofii Kossak i Wandy Krahelskiej – Filipowicz, Delegatura Rządu RP na Kraj powołała Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom. Stał się on zalążkiem utworzonej 4 grudnia 1942 r. Rady Pomocy Żydom o kryptonimie „Żegota”, która działała do 1945 r. jako organ rządu RP na uchodźctwie i była jedyną w okupowanej przez Niemców Europie instytucją państwową ratującą Żydów od zagłady. Jej członkami byli ludzie o różnych poglądach społecznych i politycznych. W Radzie działała m.in. Irena Sendlerowa. Dzięki jej wysiłkom -mimo wprowadzonego przez okupanta jesienią 1941 r. zakazu udzielania pomocy ukrywającym się Żydom pod groźbą kary śmierci- opiekę znalazło 2,5 tys. żydowskich dzieci potajemnie wyprowadzonych z warszawskiego getta. Rada udzieliła wsparcia materialnego blisko 4 tys. osobom, dla ok. 50 tys. osób zdobyła fałszywe dokumenty, szukała mieszkań i kryjówek dla uciekinierów z gett. „Żegota” została uhonorowana medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata przyznawanym przez Instytut Pamięci Yad Vashem w Jerozolimie.
Pomnik został odsłonięty 27 września 1995 r. – w rocznicę powstania „Żegoty” i jednocześnie święto Polskiego Państwa Podziemnego – przez ostatniego żyjącego członka Rady Pomocy Żydom – Władysława Bartoszewskiego. Na obelisku projektu Hanny Szmalenberg i Marka Moderau znajduje się napis w trzech językach: polskim, hebrajskim i angielskim, który przypomina historię organizacji.